اثر انگشت چیست؟
اثر انگشت برجستگیهای بسیار ریز قابل رؤیت با چشم غیر مسلح است که در لایه اپیدرم پوست کف دستها و پاها وجود دارد. به علت ترشحات چربی زیر پوست این آثار انگشت بر اجسام صاف قرار میگیرد که برای افزایش وضوح آن میتوان از پودری استفاده کرد که جذب این چربیها شده و آنها را به صورت واضح نمایان میسازد. اثر انگشت افراد منحصربهفرد است و در طول عمر فرد تغییر نمیکند، بنابراین میتوان از آن به عنوان یک امضا یا ابزار تشخیص هویت استفاده کرد.
در اوایل قرن بیستم استفاده از تکنیکهای تشخیص اثر انگشت برای تحقیقات جنایی در غرب با الهام از تمدن شرق متداول گشت. در آن زمان لازم بود تصویر هر 10 انگشت با جوهر خاصی ثبت گردد. اما در اواخر دهه 1960، ابداع سیستمهای ثبت اثر انگشت زنده به صورت الکترونیکی (Live Scan System)، انقلابی در صنعت تشخیص اثر انگشت به وجود آورد. به سرعت پایگاههای داده اثر انگشت افراد ایجاد شد و محققان هر روز فناوری تازهای معرفی میکردند که با دقت و سرعت بیشتری فرد موردنظر را از بین انبوهی از افراد شناسایی میکرد.
با پیشرفت تکنولوژی، تبهکاران نیز دست به کار شده و روشهای پیچیدهای از تقلب (Fake Fingerprint) را ابداع نمودند. سادهترین روش تقلب، ثبت اثر انگشت فرد بر روی کاغذ (2 بعدی) برای استفاده مجدد است. فناوریهای جدید با ترکیب روشهای امنیتی مختلف (الکترواستاتیک، ترمودینامیک و …) به جنگ تقلب در سیستمهای امنیتی رفته است.
امروزه تشخیص اثر انگشت به عنوان دقیقترین و سریعترین روش بیومتریک در جهان کاربردهای گستردهای پیدا کرده نظیر کاربردهای امنیتی در سیستمهای کنترل دسترسی، احراز هویت و کاربردهای تجاری نظیر دستگاههای حضور و غیاب.
ممکن است اثر انگشت خود را با بریدگی زخمی کنید یا به طور موقت در اثر ساییدگی، اسید یا برخی بیماریهای پوستی آنها را از دست بدهید، اما اثر انگشت از دست رفته در این روش ظرف یک ماه دوباره رشد میکند. این کار اثر انگشت شما را تغییر نمیدهد، اما اسکن یا چاپ از آن سختتر میشود.
اثر انگشت از عرق و چربی دست از جمله ترکیب پیچیده ای از کلسترول، اسید آمینه و پروتئینها ایجاد میشود، لذا متخصصان میتوانند مواد شیمیایی در این اثرانگشت را تحلیل کنند. برخی از این مواد با گذشت زمان از بین میروند و نسبت ماندگاری این مواد شیمیایی است که به ما امکان میدهد زمان ایجاد شدن اثر انگشت را نیز تعیین کنیم. کارشناسان با در نظر گرفتن دمای محیط اطراف اثر انگشت که سرعت زوال مواد شیمیایی را تحت تاثیر قرار میدهد، توانستهاند زمان ایجاد اثرانگشت را بین یک روز تا 15 روز تعیین کنند.
اثر انگشت را میتوان تقریباً روی هر سطح جامد از جمله بدن انسان یافت. تحلیلگران اثر انگشت را بر اساس نوع سطحی که در آن یافت میشود و قابل مشاهده بودن یا نبودن آنها به سه دسته طبقهبندی میکنند:
- اثر انگشت روی سطوح نرم (مانند صابون، موم، رنگ مرطوب، درزگیری تازه، و غیره)
- آنهایی که روی سطوح سخت قرار دارند، اثرات ثبت شده قابل مشاهده یا پنهان هستند. هنگامی که خون، کثیفی، جوهر، رنگ و غیره از انگشت یا شست به یک سطح منتقل میشود، آثار قابل مشاهده ایجاد میشود. اثرات انگشت را میتوان بر روی سطوح مختلف یافت: صاف یا زبر، متخلخل (مانند کاغذ، پارچه یا چوب) یا غیر متخلخل (مانند فلز، شیشه یا پلاستیک).
- اثر انگشتهای نهفته زمانی ایجاد میشوند که روغنهای طبیعی بدن و عرق روی پوست روی سطح دیگری رسوب کنند. اثرات نهفته را میتوان بر روی سطوح مختلف یافت. با این حال، آنها به راحتی قابل مشاهده نیستند و تشخیص اغلب به استفاده از پودرهای اثر انگشت، معرفهای شیمیایی یا منابع نوری جایگزین نیاز دارد. به طور کلی، هر چه یک سطح صافتر، پتانسیل بیشتری برای یافتن و توسعه اثرات نهفته وجود دارد.
نحوه جمع آوری اثر انگشت
1. جمع آوری اثرات قابل مشاهده
اثرات قابل مشاهده با استفاده از یک روش نسبتاً ساده جمعآوری میشوند: عکاسی. این اثرات با وضوح بالا با مقیاس اندازهگیری پزشکی قانونی در تصویر برای مرجع، عکسبرداری میشوند. محققان میتوانند کیفیت تصاویر را با استفاده از منابع نوری با زاویه کم یا متناوب و یا مواد شیمیایی یا رنگهای خاص در طول عکاسی بهبود بخشند.
2. جمعآوری اثرات نهفته
یکی از متداولترین روشها برای کشف و جمعآوری اثر انگشت نهفته، گردگیری سطح صاف یا بدون متخلخل با پودر اثر انگشت (گرانول سیاه، پوسته آلومینیوم، مغناطیسی سیاه و غیره) است. اگر هر گونه اثری ظاهر شد، همانطور که در بالا ذکر شد از آن عکس گرفته میشود و سپس با نوار چسب شفاف از روی سطح بلند میشود. سپس نوار بر روی یک کارت قرار میگیرد تا اثرات را حفظ کند.
با این حال، پودرهای اثر انگشت میتوانند شواهد را آلوده کنند و فرصت انجام سایر تکنیکها را که میتوانند اثری مخفی یا اطلاعات اضافی را نشان دهند، از بین ببرند. بنابراین، محققان ممکن است منطقه را با منبع نور جایگزین بررسی کنند یا قبل از استفاده از پودر، سیانواکریلات (سوپرچسب) را اعمال کنند.
منبع نور جایگزین (ALS)
بررسی سطوح احتمالی (درها، دستگیرههای در، پنجرهها، نردهها و غیره) با منبع نور جایگزین برای محققین رایجتر شده است. اینها دستگاههای لیزری یا LED هستند که طول موج یا طیف خاصی از نور را ساطع میکنند. برخی از دستگاهها فیلترهای مختلفی برای ارائه طیفهای متنوعی دارند که میتوان آنها را عکسبرداری کرد یا با پودر یا لکههای رنگی پردازش کرد. به عنوان مثال، محققان ممکن است از یک نور آبی با فیلتر نارنجی برای یافتن آثار پنهان روی میز، صندلی، تجهیزات کامپیوتری یا سایر اشیاء در صحنه حمله استفاده کنند.
استفاده از یک لکه رنگ فلورسنت و یک منبع نور جایگزین نارنجی به این کمک میکند که این چاپ پنهان به وضوح ظاهر شود تا بتوان آن را مستند کرد.
سیانواکریلات (Cyanoacrylate)
محققان اغلب قبل از استفاده از پودرها یا لکههای رنگ، پردازش سیانواکریلات (سوپرچسب) یا دود کردن سطح را انجام میدهند. این فرآیند که معمولاً روی سطوح غیر متخلخل انجام میشود، شامل قرار دادن جسم در معرض بخارات سیانواکریلات است. بخارات (دود) به هر اثری که روی جسم وجود دارد میچسبد و به آنها اجازه میدهد با نور مایل محیط یا منبع نور سفید مشاهده شوند.
محفظهای که به طور ویژه برای قرار دادن چاپهای نهفته در معرض بخارهای چسب فوق العاده طراحی شده است.
دودهای سوپرچسب به اثر انگشت نهفته روی گردن یک بطری شیشهای میچسبند.
توسعهدهندگان شیمیایی
سطوح متخلخل مانند کاغذ معمولاً با مواد شیمیایی از جمله نین هیدرین و توسعهدهنده فیزیکی پردازش میشوند تا اثر انگشت پنهان را آشکار کنند. این مواد شیمیایی با اجزای خاصی از باقی ماندههای اثرات نهفته مانند اسیدهای آمینه و نمکهای معدنی واکنش میدهند. نین هیدرین باعث میشود که اثرات به رنگ بنفش درآید که باعث میشود به راحتی از آنها عکس بگیرید.
DFO ماده شیمیایی دیگری است که برای تعیین اثر انگشت نهفته روی سطوح متخلخل استفاده میشود. هنگامی که اثر انگشت توسط نور آبی-سبز روشن میشود، باعث فلورسانس یا درخشش آنها میشود.
کاغذی که با نین هیدرین پردازش شده است، پس از پردازش با اتو بخار خانگی، چاپهای نهفته را نشان میدهد.
سایر روشهای جمعآوری
علاوه بر روشهای مشخصشده در بالا، تکنیکهای خاصی برای گرفتن اثرات از پوست، لباس و سایر سطوح دشوار وجود دارد. آمیدو بلک، یک لکه پروتئینی غیر اختصاصی که با هر پروتئین موجود واکنش نشان میدهد، معمولاً برای ایجاد یا تقویت اثر خونی روی پوست انسان استفاده میشود. برای آشکار کردن اثرات روی لباس، روشهای پیشرفته مانند رسوب فلز در خلاء با استفاده از طلا و روی برای محقق امیدوارکننده است. AccuTrans، یک ترکیب ریختهگری مایع، میتواند برای بلند کردن چاپهای نهفته پودری از سطوح خشن، بافت یا منحنی استفاده شود. AccuTrans اساساً یک مایع بسیار غلیظ است که گوشهها و برآمدگیهای نواحی ناهموار یا بافتی را که در آن نوار چاپی معمولی با مشکل مواجه میشود، پر میکند.
در این شیوه، متخصصان یک تکه پارچه را در اتاق خلاء قرار داده و سپس لایه نازکی از طلا بر روی آن قرار میدهند. در مرحله بعد زینک روی پارچه ریخته شده و به آن میچسبد، اما این ماده در قسمتهایی از پارچه که هرگونه برآمدگی یا اثر انگشتی وجود داشته باشد، نمیچسبد و به این ترتیب میتوان اثر انگشتها را شناسایی کرد. پس از شناسایی این اثر انگشت ها، دستگاهی به نام VMD آنها را از روی پارچه چاپ میکند.
پارچه هایی همچون ابریشم یا نایلون که در هر میلی متر بیشتر از سه پیچ یا برجستگی دارند، برای گرفتن کامل اثر انگشت موثرترند.